Mijn nichtje telefoneert met zichzelf d.w.z.. Ze praat tegen zichzelf met haar telefoon aan haar oor. Op publieke plekken, waar het raar gevonden kan worden als je hardop praat tegen jezelf. Het helpt haar om te focussen, te ordenen omdat ze zoveel kriskras/wirwar gedachten kan hebben. Deze blog sluit aan op “Stemmetje in mijn hoofd” over mijn klankloze inner speech. Hardop tegen mezelf praten doe ik niet zo veel, maar mijn nichtje wel. Waarom dan?
Tegen jezelf praten is het eerste teken van gekte wordt gezegd. Maar bij mij werkt het om die gekte te voorkomen, als ik weer eens niet weet waar ik mijn autosleutel heb gelaten. Of een hartgrondige vloek uitstoten als je op je vinger slaat. Hoewel: dat is meer een kreet om lucht te geven aan pijn. Dat blijkt overigens effectief: mensen die au roepen voelen minder pijn!
“Stemmetje in mijn Hoofd” ging over het woordeloos inwendig spreken dat ik veel doe om mijn gedachten te ordenen. Dagelijks wel, maar hardop die ordening uitspreken doe ik misschien eenmaal per week? Voor mij is er wel verschil tussen: tegen jezelf praten of in jezelf praten. Als je alleen bent, spreekt hardop praten voor zich. Als iemand anders erbij is, is het vaak ook een signaal voor de ander, aandacht trekkerij, om aan bod te komen. Hardop praten als je alleen bent in de auto tegen een irritante weggebruiker is praten tegen iemand die je niet kan horen; dat is anders.
Kleine kinderen praten voortdurend tegen zichzelf. Een monoloog om indrukken te verwerken, handelingen te organiseren en ervaringen vast te leggen. Allengs wordt deze monoloog een interne dialoog die je ook in gedachten kunt voeren. Kinderen kunnen nog niet zo goed denken, oefenen hardop en langzaam gaat het beter en leren ze nadenken. Voor Lev Vygotsky, Russische psycholoog, is die taal in de vorm van zelfpraat een gids voor cognitieve ontwikkeling. Hij beschouwde het als een methode die het kind gebruikt om met zichzelf te communiceren om zo gedrag en denken te sturen. Kinderen gaan niet uit zichzelf praten; kinderen nemen de spraak over uit hun omgeving; ze leren spreken door het praten van andere mensen. Effectief leren is dan dat kinderen taal leren door te imiteren, woordbegrip vormen waaruit een verhaal kan ontstaan. Het komt dus van buiten naar binnen. De kinderen gaan langzaamaan minder hardop praten, omdat het praten verinnerlijkt wordt en ze dus een inner voice krijgen. En ook volwassenen luisteren nog steeds naar de innerlijke stem; meestal zonder het hardop uit te spreken.
Charles Fernyhough verkent in zijn boek “The Voices Within” een scala aan innerlijke stemmen, van de alledaagse tot de creatieve en bizarre. Het lijken wel soundtracks van innerlijke stemmingen en hun eigen melodieën. Hardop je gedachten en gevoelens uitspreken levert bewust zijn op. Het helpt om stil te staan bij een gedachte, er woorden voor te kiezen, te concretiseren en te ordenen. Wat denk ik precies? “Zal ik nog een biertje nemen?” Dat je afvragen, hardop uitspreken brengt tijd en afweging op gang en beredenering van voor en tegens. Bij hardop uitspreken komen er overwogen besluiten tot stand. Welke keuze heb ik? Dat is alleen al logisch door de tijd die je koopt met het uitspreken van je gedachte. En daarbij ga je in overleg met je eigen-andere-ik om je besluit te onderzoeken en wegen. Hoewel de stream of consciousness onverminderd doorgaat, helpt het uitspreken het ordenen van je gedachten om een keuzemoment te bewerkstelligen en een volgorde van handelen vast te stellen. Wat ga ik doen?Je leert daardoor beter je gedachten onder woorden te brengen en tevens traint het je lange termijn geheugen. Zoals het helpt om een telefoonnummer hardop uit te spreken, omdat je dan beter de cijfer combinatie onthoudt. Wil je iets onthouden spreek het meerdere malen hardop uit! Het benoemen van je innerlijke communicatie op commando, kun je trainen. Dat gebeurt in het onderwijs. Maar helpt ook bij het handelen, bijvoorbeeld bij een nieuw recept bereiden. “Praten tegen mezelf geeft extra reflectie en dus rust, schreef iemand op facebook. Maar ik heb wel leren opletten wie er in de buurt is. Als student werd ik weleens bespot door huisgenoten, die allerlei persoonlijke gedachten van me kenden”. Het is altijd sociaal handig, omdat anderen gewend zijn om taal als communicatie te horen. Vandaar die gouden vondst van mijn nichtje om met zichzelf te bellen, dat lijkt jet of je communiceert met een ander (je andere ik). Overigens: Van Einstein is bekend dat hij veelvuldig hardop in zichzelf liep te praten. Goed gezelschap…
Wat is het nut?
Hardop tegen jezelf praten is dus een concentratie ding, richting geven aan je stream of consciousness…het is hetzelfde als opschrijven. Het helpt om jezelf moed in te spreken, zoals ook sporters dat doen. Affirmaties die helpen om te bevestigen bij een uitdaging: Ik kan dat. Deze concentratie affirmatie heeft zijn werkzaamheid aangetoond in verschillende onderzoeken in sport en bij werk: jezelf hardop moed inspreken dringt beter door dan denken; mensen die er gebruik van maken spreken dan in patronen van formules en gaan daardoor beter presenteren of presteren.Bij geestesziekte is het praten in zichzelf een strijd tegen de ziekte namelijk het proberen helder te krijgen, op een rij te zetten van de wirwar gedachten in je hoofd.Bij oudere mensen die eigenlijk ongeremder of eenzamer zijn dan jonge volwassenen vloeit de inner talk makkelijker over in selftalk, maar in gezelschap krijg je te maken met de reacties Heb je het tegen mij; Wat bedoel je; Wat is er? Als je alleen bent is er geen belemmering om tegen jezelf te gaan praten. Wij zijn stemmige mensen; tegenwoordig zetten we dan de radio of tv aan om stemmen te horen.
Zelfgesprekken
Hardop met jezelf praten is dus normaal en nog effectief ook. Het helpt je te focussen en het stimuleert om vol te houden. Het helpt bij het aanleren van nieuwe vaardigheden en bij lastige klussen. En ingewikkelde gedachten en gevoelens worden er helderder door. Het is bovendien heel relativerend om hardop grapjes met jezelf te maken. Sommigen spreken zichzelf aan met ‘jij’, alsof het een ander betreft. Dat blijkt steunender dan ‘ik’ zeggen. De innerlijke dialoog spreekt de andere-ik aan met een jij vorm. Die ander kan dingen makkelijker als nieuw, opnieuw proberen dan de ik-persoon die al meerdere malen gefaald heeft. Objectiveren van een handeling in de derde persoon koppelt gedachte aan handeling; ook dat helpt vaak. Het blijkt dat zachtjes tegen jezelf praten in de derde persoon kan bijdragen aan het controleren van emoties. Waar mensen in stressvolle situaties soms de neiging hebben om hardop te praten in de eerste persoon enkelvoud (‘Ik moet rustig worden’), hebben de onderzoekers na uitgebreide tests ontdekt dat jezelf aanspreken in de derde persoon beter werkt. Tegen jezelf praten controleert impulsiviteit en is daarmee een aanrader bij ADD.
Er zijn ook mensen die zichzelf voortdurend bestraffend of kleinerend toespreken – daar word je natuurlijk niet gelukkig van. Wel kan het hardop vaststellen van iets naars – ‘dit gaat echt niet lukken’ – helpen om een tegenslag onder ogen te zien.Mooi dat een mens met zichzelf in gesprek kan gaan. Dit vermogen komt goed van pas in therapieën en trainingen. Bij de Voice Dialogue-methode bijvoorbeeld onderzoek je hoe diverse ‘ikken’ verschillende doelen nastreven; met die ikken ga je dan hardop in overleg om te bepalen wat je wilt. In een cognitieve therapie onderzoek je welke destructieve opmerkingen je in gedachten tegen jezelf maakt. Die negatieve overtuigingen leer je aan te vechten in een gesprek met jezelf. Zo kun je ze vervangen door overtuigingen die je beter helpen.
Mensen praten in zichzelf vaak met iemand die belangrijk voor hen is. Zo betrek je het gedachtegoed van die ander bij je overwegingen, of je geniet na van een ontmoeting. Als gedachten hardop worden uitgesproken maak je ze verder af. Dat is hetzelfde effect als het schrijven van een dagboek; zo kun je in je eentje iets nieuws over jezelf te weten komen. Bovendien helpt hardop praten bij het hanteren van de tegenstrijdige gedachten en gevoelens die iedereen heeft.
Talking to yourself is the first sign of madness In jezelf praten is het eerste teken van waanzin, zegt de uitdrukking. Het tweede teken van waanzin is terugpraten, met jezelf heen en weer praten. En het derde teken is dat je haar hebt op de binnenkant van je handen. Het is een grap. Het echte teken van gekte is pas het derde teken. Tenminste als je ouder bent dan zeven jaar. Elk jong kind gaat bij die opmerking van haar op de binnenkant dan naar zijn handen kijken. Heb jij toch gecheckt?